- Άρβιντ
- (ArvidCarlsson,Ουψάλα,Σουηδία1923–). Σουηδός επιστήμονας της φαρμακολογίας. Σπούδασε ιατρική στο πανεπιστήμιο της Λουντ στη Σουηδία, όπου εκπόνησε και τη διδακτορική του διατριβή. Το 1959 ανακηρύχθηκε καθηγητής φαρμακολογίας στο πανεπιστήμιο του Γκέτεμποργκ. Οι προπτυχιακές μελέτες του σχετίζονταν με την καρδιαζόλη (φαρμακευτική ουσία που προκαλεί σπασμούς και λειτουργούσε ως αντίδοτο μετά από υπερβολική δόση υπνωτικών ή καταπραϋντικών και ως προετοιμασία για σπασμοθεραπεία-ηλεκτροσόκ) και με την νικεθαμίδη, αναληπτική φαρμακευτική ουσία. Αργότερα χρησιμοποίησε ραδιενεργούς ανιχνευτές, όπως το 45Ca, που τότε είχαν κυκλοφορήσει στο εμπόριο, και στη διδακτορική του διατριβή (1951) εξέτασε την απορρόφηση του ασβεστίου και τον μεταβολισμό του στον σκελετό, καθώς και τον ρόλο της βιταμίνης D σε φυσιολογικές δόσεις στην εντερική απορρόφηση. Για το ερευνητικό του έργο απέσπασε διάφορα βραβεία και τιμητικούς τίτλους. Το 2000 μοιράστηκε με τον Πολ Γκρίνγκαρντ και τον Έρικ Κάντελ το Νόμπελ φυσιολογίας και ιατρικής για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τη μετάδοση σήματος στο νευρικό σύστημα, ιδιαίτερα με την αργή συνοπτική διαβίβαση μεταξύ των νευρικών κυττάρων, ανακαλύψεις κρίσιμες για την κατανόηση της φυσιολογικής λειτουργίας του εγκεφάλου και του τρόπου με τον οποίο διαταραχές στη μετάδοση σήματος προκαλούν νευρολογικές ή ψυχιατρικές νόσους. Συγκεκριμένα ο Κ. ανακάλυψε πώς δρουν η ντοπαμίνη και άλλοι διαβιβαστές στο νευρικό σύστημα. Περιέγραψε υψηλής ευαισθησίας μέθοδο μέτρησης της περιεκτικότητας των ιστών σε ντοπαμίνη και έτσι ανακάλυψε ότι μεγάλη ποσότητα αυτής της ουσίας βρίσκεται στα βασικά γάγγλια του εγκεφάλου, που διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στον έλεγχο της κινητικής συμπεριφοράς. Οδηγήθηκε στο συμπέρασμα ότι στη νόσο του Πάρκινσον τα επίπεδα της ντοπαμίνης στα βασικά γάγγλια είναι χαμηλά και έτσι χρησιμοποιήθηκε θεραπευτικά η L-Dopa που είναι πρόδρομη ουσία της ντοπαμίνης. Οι ανακαλύψεις αυτές άνοιξαν τον δρόμο για την παρασκευή νέων αντιψυχωσικών (κυρίως κατά της σχιζοφρένειας) και αντικαταθλιπτικών φαρμάκων.
Ο Σουηδός νομπελίστας ιατρικής (2000) Άρβιντ Κάρλ-σον (φωτ. ΑΠΕ).
Dictionary of Greek. 2013.